คำถาม (1) : อยากให้อาจารย์อานนท์เล่าถึงแรงบันดาลใจในการประกอบอาชีพอาจารย์

รศ.อานนท์ : “ตอนเริ่มเข้ามาเรียนที่คณะ ผมไม่ได้ตั้งความคาดหวังว่าอยากจะเป็นอาจารย์ตั้งแต่แรก ความคาดหวังของผมตอนเข้ามาเรียนใหม่ ๆ นั้นเป็นเรื่องง่าย ๆ มากเลย คือผมอยากจะเรียนให้จบแบบอยู่รอดปลอดภัย คือไม่อยากจะสอบตก เพราะจะเสียเวลาและเป็นภาระเรื่องค่าลงทะเบียนซ่อมกับทางบ้าน ผมก็เลยมีความตั้งใจว่าผมต้องพยายามให้เต็มที่กับการเรียนของตัวเอง ทีนี้พอได้เริ่มพยายามเรียนไปอย่างเต็มที่แล้วก็ปรากฎว่าผมชอบเนื้อหาวิชากฎหมายมากขึ้น ๆ เรื่อย ๆ กับสิ่งที่เรียนอยู่ทุก ๆ วัน พอชอบเรื่อย ๆ ก็รู้สึกว่า เฮ้ย! มันสนุกนะ  และความสนุกที่เพิ่มขึ้นตามมาอีกเรื่องก็คือ การได้มีโอกาสติวให้กับเพื่อน ๆ ในหลาย ๆ วิชา ความสนุกหรือความสุขดังกล่าวเป็นจุดเริ่มต้นและเป็นคำตอบว่าทำไมผมถึงอยากมาเป็นอาจารย์ ก็เพราะว่างานของอาจารย์คืองานสอนหนังสือครับ  นี่คือจุดเริ่มต้นของแรงบันดาลใจการเป็นอาจารย์ครับ”

“อย่างตำราหรือหนังสือเป็นความเรียงที่มีภาษาแบบเชิงวิชาการ แต่ว่าการที่ไปนั่งเรียนในห้องเรียนนั้น อาจารย์ท่านย่อมไม่พูดเป็นภาษาวิชาการเหมือนตัวหนังสือหรือตัวเขียน แต่เป็นภาษาพูดเป็นเรื่องการอธิบายด้วยวาจา  นอกจากนั้น ข้อมูลบางอย่างที่อาจารย์เน้นหรือเทคนิคบางอบ่างที่อาจารย์ถ่ายทอด ก็จะเท่ากับเป็นการตอกลิ่มให้กับนักศึกษารู้ว่าส่วนใดสำคัญ อุปมาเหมือนอาจารย์ท่านไฮไลท์ (highlight) เนื้อหาผ่านคำพูดของท่านเอง อันนี้ย่อมทำให้เข้าใจเนื้อหาในวิชาได้ง่ายขึ้นครับ”

คำถาม (4) : เป้าหมายที่อาจารย์เคยตั้งไว้ก่อนที่จะเรียนจบเป็นไปตามที่คาดหวังหรือไม่

รศ.อานนท์ : “คือหลังจากเรียนใกล้จะจบแล้วนั้น ผมก็เริ่มมีความคิด เริ่มมีความฝันแล้วว่า ผมอยากจะทำอาชีพอะไร  ผมก็ได้คำตอบในใจตัวเองว่าผมอยากจะเป็นอาจารย์ที่คณะของเรา ความฝันดังกล่าวเป็นเป้าหมายตั้งแต่สมัยโน้นว่า ถ้าวันหนึ่ง ผมเรียนจบไปแล้วคณะเปิดสอบอาจารย์ ผมก็จะมาสอบ อย่างไรก็ตาม ผมไม่มีทางรู้ได้หรอกครับว่า คณะจะเปิดสอบอาจารย์เมื่อไหร่ ผมมีเพียงแต่ความฝัน ดังนั้น ประเด็นก็เลยเกิดขึ้นว่า แล้วถ้าคณะไม่เปิดสอบ ผมจะมาเป็นอาจารย์ได้อย่างไร แล้วจะทำยังไง”

“ต่อประเด็นดังกล่าว เผอิญว่า ผมพยายามเรียนหรือทำทุกอย่างที่เป็นเรื่องเรียนให้ดีที่สุดอยู่แล้ว เพราะว่าเป้าหมายแรกของผมเลยก็คือว่าผมไม่อยากตก พอไม่อยากตก ผมก็พยายามทำให้เต็มที่ พอพยายามทำให้เต็มที่แล้วก็ปรากฏว่า ผมสนุกกับการเรียนรู้เรื่องกฎหมาย ทีนี้ชีวิตในการเรียนก็มีแต่ความสุข ดังนั้น พอผมเรียนจบ ผมต้องไปสอบเพื่อเข้าทำงานที่ไหนก่อนเข้ามาสอบเป็นอาจารย์ ก็ไม่ทำให้ผมรู้สึกเครียดมาก เพราะผมคิดว่า ตอนเรียน ได้ตั้งใจเรียนรู้ให้มากที่สุดไว้ก่อนแล้ว ไม่ใช่แค่สาขากฎหมายที่ชอบ แต่ตั้งใจกับทุก ๆ วิชาครับ”

“ดังนั้น แม้ใจผมอยากเป็นอาจารย์ และการเป็นอาจารย์เป็นเป้าหมายหลัก แต่สมมุติว่า หากผมสอบไม่ติด ผมก็มีเป้าหมายอื่น ๆ ในวิชาชีพกฎหมายได้ ผมคิดว่ การวางแผนอนาคตในมุมมองของผม คือ การทำวันนี้ให้ดีที่สุด โดยผมคิดว่า ถ้าปัจจุบันตั้งใจเรียนให้ดีที่สุด เราก็มีความรู้และมีโอกาสในอาชีพต่าง ๆ ในอนาคตได้ง่ายขึ้นครับ”

คำถาม (5) : อาจารย์เคยสอนวิชาอื่นมาก่อนหรือไม่ก่อนจะสอนกฎหมายมหาชนและกฎหมายลักษณะทรัพย์สิน และทำไมอาจารย์ถึงเลือกสอนสองวิชานี้

รศ.อานนท์ : “ถ้าถามว่าก่อนมาสอนวิชาทางสายกฎหมายมหาชนและกฎหมายทรัพย์สินนั้น ผมเคยสอยวิชาอื่นมามั้ย ผมตอบเลยครับว่า ไม่เคยเลยนะครับ เพราะผมเริ่มต้นจากกฎหมายมหาชนและกฎหมายทรัพย์สิน โดยตั้งแต่สอบได้เป็นอาจารย์  ผมก็ได้ถูกมอบหมายให้สอนทั้งกฎหมายมหาชนและกฎหมายทรัพย์สินไปพร้อมกันเลย ตอนนั้นเริ่มเข้ามาเป็นอาจารย์ติวในวิชาดังกล่าวก่อนครับ คือผมได้ไปติวทั้งสองสาขาวิชานั้นเลย”

“ขออนุญาตโยงไปตอบในประเด็นว่าทำไมผมถึงเลือกสอนสาขากฎหมายมหาชนและกฎหมายทรัพย์สิน ดังนี้นะครับว่า  ผมสนใจกฎหมายมหาชนเป็นหลัก ผมสนใจกฎหมายมหาชนตั้งแต่เรียนปริญญาตรีแล้วครับ เรียกว่าชอบเลยก็ได้คับ โดยผมเก็บวิชาเลือกทางด้านสายกฎหมายมหาชนจนได้รับประกาศนียบัตรทางด้านกฎหมายมหาชนจากทางคณะครับ ที่ผมสนใจทางสายกฎหมายมหาชนเพราะผมรู้สึกว่าผมเรียนแล้วสนุก กฎหมายมหาชนเป็นเรื่องเกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของประชาชน ของพวกเราชาวบ้าน เกี่ยวกับเรื่องสิทธิขั้นพื้นฐาน แล้วมันจะไปเกี่ยวข้องกับเรื่องว่าการกระทำของรัฐในรูปแบบต่าง ๆ ที่มากระทบ มาสัมพันธ์ กับวิธีชีวิต”

“ เมื่อผมชอบกฎหมายมหาชนเป็นทุนเดิม ก็อาจเกิดคำถามว่า แล้วผมไปสอนวิชากฎหมายทรัพย์สิน ซึ่งเป็นสาขากฎหมายเอกชน ซึ่งเป็นเหรียญอีกด้านนึงอะ เหมือนคนละโลกกันได้อย่างไร ผมก็ต้องบอกว่าผมเข้าสู่วิชานี้แบบจับพลัดจับผลูครับ ”

“ผมต้องบอกว่าเรื่องนี้เป็นคุณูปการของผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. สุรศักดิ์ มณีศร หรืออาจารย์เงาะ คือ ตอนที่ผมเข้ามาเป็นอาจารย์ใหม่ ๆ อาจารย์เงาะท่านเป็นหัวหน้าภาควิชากฎหมายแพ่ง ท่านเป็นอาจารย์หัวหน้าภาควิชาคนแรกที่โทรไปหาผมก่อนที่ผมจะมารายงานตัวเข้าทำงานกับทางคณะด้วยซ้ำว่าผมสนใจที่จะเข้ามาช่วยสอนในวิชาของภาควิชากฎหมายแพ่งหรือเปล่า คือขอเรียนว่าอาจารย์เงาะท่านเป็นหัวหน้าภาควิชาที่ active มากครับ พอท่านรู้ว่ามีอาจารย์ใหม่เข้ามา ท่านก็รีบติดต่อทันที ตอนนั้นผมก็รู้สึกตกใจเล็ก ๆ และก็ตื่นเต้นครับว่าเราจะไปอยู่ในพื้นที่วิชาที่เราไม่ได้สนใจหรือไม่ทันตั้งตัว เราจะทำได้หรือเปล่า ผมไม่ค่อยมั่นใจเท่าไหร่ครับตอนนั้น แต่อีกมุมหนึ่งก็เป็นเรื่องท้าทายมากครับ”

“ผมยังจำเหตุการณ์วันที่ผมเข้าภาควิชากฎหมายแพ่งและรับหน้าที่ติววิชากฎหมายทรัพย์สินในวันนั้นได้ชัดครับ คือ อาจารย์เงาะท่านโทรศัพท์ ท่านเชิญผมมาที่คณะเพื่อให้มาดูว่าผมพอที่จะสนใจวิชาใดบ้างในภาควิชากฎหมายแพ่งที่จะมีการเรียนการสอนในเทอมที่กำลังจะเปิด อาจารย์เงาะท่านมาแบบเตรียมพร้อมมากเลยคับ มีเอกสารตารางวิชาเรียนมาพร้อม

(อาจารย์สุรศักดิ์น่าจะเห็นอะไรบางอย่างในตัวอาจารย์อานนท์?) “หรืออีกมุมนึงครับ คือ  ท่านอาจไม่เห็นอะไรบางอย่างในตัวผม แต่ท่านเห็นแก่นักศึกษาเพราะใกล้จะเปิดเทอม เพราะว่าท่านอาจเห็นว่า นักศึกษาโดยเฉพาะอย่างยิ่งพวกปีหนึ่งปีสองนั้น มีหลายวิชามากเลยที่เป็นของภาควิชากฎหมายแพ่ง ซึ่งมีความจำเป็นที่ควรจะมีอาจารย์ติว ท่านคงเป็นห่วงนักศึกษา ท่านอยากให้วิชาสายกฎหมายแพ่งที่ท่านรับผิดชอบอยู่ในฐานะหัวหน้าภาควิชาเนี่ยครับมีอาจารย์ใหม่ ๆ เข้าไปติว ผมคิดว่าอาจเป็นเช่นนั้นก็ได้ครับ”

“คือตอนนั้น ผมต้องเล่าว่า พออาจารย์เงาะท่านนัดเจอกับผมที่ท่าพระจันทร์ ท่านเตรียมความพร้อมมากคือท่านเอาตารางวิชามา ท่านก็กางตารางเลยว่าในเทอมที่จะเปิดเรียนหลังจากที่ผมเข้าบรรจุเนี่ย ซึ่งเป็นเทอมหนึ่งนะครับ มันมีวิชาไหนในสายกฎหมายแพ่งที่เปิดสอนบ้าง ก็ไล่ไปเลยตั้งแต่แพ่งหลักทั่วไป ละเมิด หนี้ ทรัพย์ นี่คือวิชาของปีหนึ่งปีสองที่มีความจำเป็น เพราะว่านักศึกษาที่เข้ามาใหม่ เขาใหม่มาก เขาแทบจะไม่ค่อยคุ้นกับการเขียนตอบ ท่านก็ให้ focus พวกนี้เป็นหลัก คือไม่ได้ focus ในวิชาแพ่งในปีสี่หรือปีสามนะครับ ท่าน focus ตรงนี้เป็นหลัก ทีนี้ท่านก็กางตารางมา ท่านก็ให้ผมเลือก ผมก็คิด ๆ  ดูอะไรดีน้า คิดดู ๆ ผมก็คิดแบบนี้ละกัน เอาเป็นว่ารับไปติววิชากฎหมายทรัพย์สิน”

(กฎหมายทรัพย์มีส่วนที่เกี่ยวกับกฎหมายมหาชนด้วยหรือไม่?) “ที่เป็นหลัก ๆ มีนิดเดียวคือเรื่องทรัพย์สินของแผ่นดินครับ”

(แล้วมาเป็นอาจารย์บรรยายได้อย่างไร?) “ เมื่อผมได้รับมอบหมายให้ไปติว ผมมีความสุข ทั้งวิชากฎหมายมหาชนที่สนใจแต่เดิม และวิชากฎหมายทรัพย์สิน โดยผมไม่ได้คิดว่าผมไปติววิชากฎหมายทรัพย์สินด้วยความทุกข์หรือซังกะตายนะครับ แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่ได้รับมอบหมายแบบจับพลัดจับผลูก็ตาม”