คำถาม (2) : มีวิชาอื่นที่สอบไม่ผ่านอีกไหม และสาเหตุที่สอบไม่ผ่านเหมือนหรือต่างจากวิชากฎหมายลักษณะนิติกรรมและสัญญา

คำตอบ :  “ก็มีวิชาอื่น ๆ อีก เช่น วิชา น.100 ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกฎหมายและระบบกฎหมาย และ น.230 เอกเทศสัญญา 1 ส่วนมากสาเหตุก็คล้าย ๆ กัน แต่ที่แตกต่างไปคือในวิชาน.100 น่าจะเป็นส่วนที่ว่า เนื่องจากปี 1 เรายังปรับตัวไม่ค่อยได้ เหมือนกับว่าชีวิตเด็กม.ปลายแตกต่างกับชีวิตของเด็กกฎหมาย เช่น นิติมีวิชาเนื้อหายากกว่า นิติต้องมีการจัดการตัวเองที่ดีมากกว่า การปรับตัวไม่ได้และการทะนงตนของเราจึงทำให้เรามีความขี้เกียจ หรือ ปล่อยปละละเลยการอ่านหนังสือไป แล้วก็เกิดความประมาทในการเรียน ซึ่งเป็นผลมาจาก น่าจะเรื่องสิ่งแวดล้อมด้วย คือเราอาศัยอยู่กับรูมเมทที่เรียนอยู่คณะอื่น ก็เห็นว่าเพื่อนอ่านหนังสือใกล้สอบ เหมือนกับว่าสามารถเอาตัวรอดได้แน่นอน เราก็ทำเช่นนั้น เพื่อนเราก็ได้คะแนนดี”

“ส่วนตัวเรา ด้วยคำว่านิติตอนแรก เข้าใจว่าตัวเองฉลาด แต่ความจริงแล้วมันไม่พอ คณะนี้สิ่งที่ตอบโจทย์คือความขยันและความมีระเบียบวินัยในตนเอง ซึ่งไม่แปลกที่เราต้องมีความขยันให้มากขึ้นเมื่อต้องอดทนและต้องไปให้ได้กับวิชากฎหมาย ตอนนี้ก็เป็นทัศนคติความเชื่อใหม่แล้วว่า ผู้เอาตัวรอดได้ในคณะนี้คือ คนขยันจริง ๆ สิ่งนี้ทำให้รู้ว่าสุภาษิตไทยใช้ได้จริง ที่ว่า ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน คือมาใช้กับคณะนิติ มธ.ได้ตอบโจทย์และปราศจากข้อสงสัยจริง ๆ”

“ส่วนสำหรับวิชาน.230 เอกเทศสัญญา 1 คือเพิ่งเคยเรียนกับท่านอาจารย์ที่สอนวิชานี้ครั้งแรก ประกอบกับเนื้อหาเฉพาะมากและยากมาก”

“คือจริง ๆ คิด ว่าการสอบตกของคณะนิติ มธ. สาเหตุหนึ่งคงมาจากความขี้เกียจ หากผู้เรียนคิดว่าได้ทำเต็มที่แล้ว แต่บางทีมันอาจยังไม่พอ เพราะถ้าพอจริง ๆ การสอบก็ควรผ่านเกณฑ์ แต่ทั้งนี้อาจมาในหลากหลายสาเหตุที่ต่างกัน แต่เชื่อเถอะว่า ขยันอ่านหนังสือเป็นชัยไปกว่าเกินครึ่งของนักกฎหมาย”

คำถาม (3) : สำหรับวิชาที่สอบไม่ผ่าน ใช้วิธีการอย่างไรจึงสอบผ่าน

คำตอบ :  “อย่างวิชา น.101 ที่สอบไม่ผ่าน ก็ได้สอบผ่านด้วยวิธีการลงทะเบียนเรียนใหม่ เนื่องจากว่าเคยลงทะเบียนสอบแก้ตัวแล้ว แต่ก็ไม่ผ่านอีก โดยวิเคราะห์ด้วยตนเองว่า เราอาจยังเขียนตอบกฎหมายได้ไม่ดีพอ คือเราไม่เข้าใจเนื้อหาอย่างถ่องแท้ และเรายังเขียนตอบกฎหมายไม่ถูกใจหรือไม่เข้ากับอาจารย์ผู้ตรวจ”

“ซึ่งการลงทะเบียนเรียนใหม่ในวิชาเดิม แต่เปลี่ยน section ก็ทำให้ตัวเองสอบผ่านด้วยคะแนนที่ค่อนข้างพอใจเนื่องจากว่าการสอบตกทำให้ตัวเองขยันมากขึ้นและตั้งใจอ่านหนังสือมากยิ่งขึ้นกว่าเดิมมาก ๆ อีกทั้งรู้จักปรับตัวให้เข้ากับคณะ รวมถึงกับว่าอาจารย์ผู้สอนมีวิธีการสอนที่สอนสนุกและน่าสนใจ เป็นการสอนที่มีสไตล์การสอนที่เข้าใจเนื้อหาจากเรื่องยากให้เป็นเรื่องง่าย ผู้เรียนจึงมี passion ในการเข้าเรียนอย่างมาก ดังนั้นผู้เรียนจึงเข้าใจเนื้อวิชาดีขึ้น โดยวิธีการเรียนใหม่ครั้งนี้ ก็ศึกษาข้อผิดพลาดของตนเองก่อน แล้วจึงนำมาปรับปรุงแก้ไข อย่างตัวเอง คือต้องเข้าเรียน หากมีเหตุจำเป็นที่ทำให้ต้องลาก็ต้องตามเลคเชอร์จากเพื่อน ต้องฝึกเขียน ฝึกทำโจทย์ให้มาก ๆ และต้องแบ่งเวลาให้ดี”

“สำหรับวิชาเอกเทศสัญญา 1 อย่างที่บอกเนื้อหาเฉพาะมากและยากมาก จึงต้องสร้างความมุ่งมั่นและเข้าใจเนื้อหาให้ได้มากกว่าเดิมเพื่อต้องผ่านรอบสอบแก้ตัว”

คำถามสุดท้าย : อยากฝากถึงอะไรเพื่อน ๆ หรือรุ่นน้องคณะนิติศาสตร์บ้าง

คำตอบ : “ขอฝากคติสำหรับนักศึกษาคณะนิติศาสตร์ไว้ว่า ท้อได้แต่อย่าถอย เพราะนักกฎหมายที่ดีคือต้องขยัน อดทน และยุติธรรม หากน้อง ๆ ที่สอบไม่ผ่าน ก็หาข้อผิดพลาดของตนเองให้ได้ แล้วนำมาแก้ไข ส่วนน้อง ๆ ที่สอบผ่านแล้ว ก็ขอให้รักษามาตรฐานของตนเองไว้และต่อยอดยิ่ง ๆ ขึ้นไป น้อง ๆ พึงตระหนักไว้เสมอว่า ทุกอย่างที่เข้ามาให้เราเรียนรู้ในชีวิต คือธรรมชาติของชีวิต โดยอย่าประมาท เป็นกำลังใจให้เสมอ ในเมื่อมีคนเคยทำได้ เราก็ต้องทำได้เช่นกัน เพราะเราเป็นมนุษย์เฉกเช่นเดียวกัน พึงตระหนักไว้ว่าตั้งใจเพื่อเป้าหมาย”