พบกับความรู้ทางกฎหมายหลากหลายและเข้าใจง่าย ชุดที่ 42 จาก #TULAWInfographic

“เมอร์เด้อเหรอ ฆาตกรรมอิหยังวะ” เป็นหนึ่งในภาพยนตร์ที่ได้รับกระแสตอบรับที่ดีจากคนไทยเป็นอย่างมาก ทั้งนี้เป็นเพราะเนื้อเรื่องที่เข้มข้น ประกอบกับภาพและสีสันภายในภาพยนตร์ที่ทำให้คนดูแทบไม่สามารถละสายตาจากจอได้เลย

แต่นอกจากจะเป็นภาพยนตร์ที่สนุกสนาน และเข้มข้นแล้ว ภาพยนตร์เรื่องนี้ยังแฝงไว้ด้วยประเด็นทางกฎหมายที่น่าสนใจในหลากหลายแง่มุมอีกด้วย ประเด็นทางกฎหมายดังกล่าวเป็นอย่างไร และจะเข้มข้นเท่ากับเนื้อเรื่องของภาพยนตร์หรือไม่ #TULAW สรุปประเด็นที่น่าสนใจจากกิจกรรม “นิติหนัง อิหยังวะ”มาให้แล้ว อ่านรายละเอียดได้ที่: 

งานชิ้นนี้เป็นการหยิบยกตัวอย่างประเด็นส่วนหนึ่งที่น่าสนใจมานำเสนอ ยังมีประเด็นอื่น ๆ ที่น่าสนใจ ผู้สนใจสามารถดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่งานวิจัยวิชาการ: https://bit.ly/3FOtKKD

กฎหมายคุ้มครองสิทธิผู้ต้องหา

ตามรัฐธรรมนูญได้มีการกำหนดหลักเรื่องการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นผู้บริสุทธิ์เอาไว้ ทำให้มีกฎหมายที่ออกมารองรับเรื่องสิทธิของผู้ต้องหา และให้การคุ้มครองในหลากหลายมิติ โดยในภาพยนตร์จะมีกฎหมายที่เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยกัน 2 ฉบับคือ

– ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

กฎหมายว่าด้วยลักษณะพยานใน ป.วิ.อ ได้กำหนดวิธีการดำเนินการในการรวบรวม จัดเก็บ พยานหลักฐานต่าง ๆ ไปจนถึงเรื่องบทตัดพยานจากกรณีได้พยาน หลักฐานมาด้วยวิธีการที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายเอาไว้ ถือว่าเป็นกฎหมายหลักที่เจ้าหน้าที่ต้องยึดถือและปฏิบัติตามในการดำเนินคดีอาญาอย่างเคร่งครัด

– พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565

เป็นกฎหมายที่ออกมาเพื่อป้องกันและปราบปรามการใช้อำนาจในทางที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายของเจ้าหน้าที่รัฐ เช่น การทำร้ายร่างกาย หรือทรมาน เพื่อให้ได้มาซึ่งคำรับสารภาพนั่นเอง ซึ่งหลักการในพระราชบัญญัติฉบับนี้สามารถนำมาปรับใช้กับกรณีการสืบสวน สอบสวนได้เช่นกัน 

ประเด็นกฎหมายที่น่าสนใจ

“เมอเด้อเหรอ” ได้แสดงให้เห็นถึงประเด็นทางกฎหมายที่น่าสนใจหลายเรื่องทั้ง ประเด็นเรื่องสิทธิผู้ต้องหา มุมมองในด้านอาชญาวิทยา ไปจนถึงเรื่องปัญหาความรุนแรงในครอบครัว แต่ในบทความนี้จะมุ่งเน้นไปที่ประเด็นเรื่องสิทธิของผู้ต้องหา โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเด็น คือ 

1.กรณีผู้ต้องหาเป็นชาวต่างชาติ

ในภาพยนตร์ได้แสดงให้เห็นถึงฉากในการสอบสวนผู้ต้องหาที่เป็นชาวต่างชาติ ซึ่งตาม ป.วิ.อ มาตรา 13 กรณีดังกล่าวจะต้องมีล่ามในการแปลภาษาระหว่างการสอบสวนด้วย เนื่องจากเป็นการเริ่มต้นกระบวนการยุติธรรม ดังนั้นผู้ต้องหาที่เป็นชาวต่างชาติจึงควรได้รับการคุ้มครองสิทธิในการต่อสู้คดีอย่างครบถ้วน

2.พยานหลักฐานที่ได้มาจากการข่มขู่

นอกจากจะไม่มีล่ามในการแปลภาษาแล้ว ฉากสอบสวนในภาพยนตร์ยังแสดงให้เห็นถึงการข่มขู่ของ

เจ้าพนักงานตำรวจเพื่อให้ได้มาซึ่งรับคำสารภาพอีกด้วย โดย ป.วิ.อ ได้กำหนดเอาไว้ไม่ให้พนักงานสอบสวนกระทำโดยมิชอบประการใด ๆ เช่น ขู่เข็ญ ทรมาน หลอกลวงเพื่อให้ผู้ต้องหาให้การอย่างที่ตนต้องการ

นอกจากนี้ยังมีมาตรา 226 อันเป็นบทตัดพยานหลักฐาน ไม่ให้นำพยานชนิดที่เกิดจากการกระทำที่ไม่ชอบมาอ้างเป็นพยานหลักฐานในคดีได้อีกด้วย รวมทั้งถ้าหากศาลมารู้ภายหลังว่าพยานหลักฐานดังกล่าวได้มาโดยการกระทำที่ไม่ชอบ ศาลก็จะไม่รับฟังซึ่งพยานหลักฐานดังกล่าวโดยเด็ดขาด

ดังนั้นพยานหลักฐานที่ได้มาจากการข่มขู่จากในภาพยนตร์ จึงไม่สามารถนำมากล่าวอ้างในกระบวนการยุติธรรมได้นั่นเอง

3.กรณีเจ้าหน้าที่รัฐใช้อำนาจในทางที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

เมื่อปีที่ผ่านมาได้มีการประกาศใช้ พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565 เพื่อเป็นการมุ่งเน้นควบคุมการใช้อำนาจของเจ้าหน้าที่รัฐ ซึ่งสามารถนำมาปรับใช้กับกรณีในภาพยนตร์ได้เป็นอย่างดี 

โดยมาตรา 5 ได้วางหลักเอาไว้ว่า ถ้าเจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำด้วยประการใดให้ผู้อื่นเกิดความเจ็บปวดหรือความทุกข์ทรมานอย่างร้ายแรงแก่ร่างกายหรือจิตใจ เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลหรือคำสารภาพ ผู้นั้นกระทำความฐานทรมาน อันถือเป็นความผิดร้ายแรง แต่ทั้งนี้ต้องเกิดความเจ็บปวดหรือทรมาน “อย่างร้ายแรง” เท่านั้น

รวมทั้งยังมีมาตรา 6 วางหลักเอาไว้ว่า ถ้าเจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำด้วยประการใดที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ อันเป็นเหตุให้ผู้อื่นถูกลดทอนคุณค่า หรือละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐานความเป็นมนุษย์ หรือเกิดความเจ็บปวดหรือความทุกข์ทรมานแก่ร่างกายหรือจิตใจ ผู้นั้นกระทำความผิดฐานกระทำการที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

ในภาพยนตร์ได้มีการแสดงให้เห็นถึงกรณีที่เจ้าหน้าที่รัฐใช้อำนาจในทางที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เช่น การบังคับ ขู่เข็ญ รวมถึงมีการกล่าวถึงกรณีการใช้ถุงคลุมหัวเพื่อให้ได้มาซึ่งคำรับสารภาพอีกด้วย ดังนั้นการ

กระทำดังกล่าวจึงอาจเป็นความผิดตามมาตรา 5 หรือมาตรา 6 ตามพ.ร.บ.ฉบับนี้ได้เช่นกัน 

ที่มา: กิจกรรม “นิติหนัง อิหยังวะ”